Over grenzen

Zoals u van mij gewend bent deel ik graag mijn overpeinzingen aan het eind van het jaar. Het jachtige ritme van alledag werkt tegen de kerst naar een piek toe, alsof het eind van de wereld nabij is. Net of we van de snelweg uitvoegen voor een korte tank- of (steeds vaker) een langere laadpauze. Waarna we met volle tank of opgeladen batterij het nieuwe jaar weer invoegen richting de spitsstrook op weg naar nieuw succes of falen (of pech). Tijdens een laadpauze helpt het om ook even de navigatie bij te stellen: waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe?

De afgelopen jaren heb ik meermaals aangehaakt bij de verkiezing van het ‘Woord van het Jaar’, omdat dit nu eenmaal de tijdsgeest weergeeft en een ideale kapstok biedt om het ‘Verhaal van jaar 20XX’ aan op te hangen. De winnaar van het jaar 2022 is inmiddels bekend, maar mijn woord is zonder twijfel het woord GRENS.

DE GRENS

‘DE GRENS’ is de grootste gemene deler van het afgelopen jaar. Omdat zij zowel letterlijk als figuurlijk een afbakening is waar we tegen aan kunnen lopen of doorheen kunnen gaan.

Tussen gebieden en invloedsferen

Wikipedia onderscheidt natuurlijke grenzen waar zeeën, rivieren of gebergten de doorgang bemoeilijken. Maar er zijn ook grenzen tussen staten die zijn vastgelegd in verdragen. Er zijn administratieve grenzen, zoals tussen deelstaten, provincies of gemeentes. Of grenzen tussen verschillende taalgebieden. Over de omkadering van geografische gebieden op de landkaart kan verschil van inzicht ontstaan. Het meest schrijnende recente voorbeeld hiervan is de invasie door Rusland van Oekraïne op 24 februari jl. 

Tussen werkelijk en waan

De Grens heeft dus ook een overdrachtelijke betekenis: het onderscheid tussen werkelijkheid en waan. Een grens die door individualisme, sociale media, complottheorieën of geschiedvervalsing steeds meer is vervaagd. En die dus ook staten een rechtvaardiging biedt om buurlanden hun wil en waarheid op te leggen. Recent zijn er echter ook signalen die duiden op een terugkerende behoefte aan meer realiteit en duiding. De ‘militaire operatie’ is ondanks de propaganda van de agressor ook in eigen huis ontmaskerd als brute en afschuw wekkende ‘oorlog’. De complotdenkers zijn met het uitdoven van de Pandemie op hun retour. De ‘alternatieve realiteit’ van Brexit en gestolen verkiezingen lijkt een grens te hebben bereikt.

Tussen heden en verleden

Het afgelopen jaar is het ook veel gegaan over grensoverschrijdend gedrag, in de sport,amusement, media, overheid en bedrijfsleven. Hier gaat het vooral over het creëren van een inclusieve, diverse, eerlijke en veilige omgeving in moderne samenlevingen. En dan hebben we het niet alleen over verschuivingen in normen en waarden en de manier waarop we met elkaar omgaan, maar ook over de bril van nu waarmee we ontwikkelingen uit het verleden (opnieuw) bezien, of andersom. En op basis waarvan we elkaar de maat nemen, omarmen, uitsluiten en/of elkaar verlangen zich aan te passen. De grens tussen heden en verleden vervaagt maar de tegenstelling tussen ‘Noord’ en ‘Zuid’ wordt groter, zoals we recent in Qatar en Egypte hebben gezien.

Grenzen aan Groei

En dat brengt ons bij de meest onwrikbare grens. Dit jaar was het 50 jaar geleden dat de Club van Rome haar rapport ‘Grenzen aan Groei’ (Limits to Growth – a global challenge) publiceerde. Sinds dat jaar, 1972, is de wereldbevolking meer dan verdubbeld tot 8 miljard mensen, en we zien dat we tegen de grenzen aanlopen van wat Moeder Aarde aankan. Dit jaar verbruikten Wij met zijn 8 miljarden al vóór eind juli de bronnen die ‘Zij’ voor het hele jaar aan ons beschikbaar had gesteld. Zij krijgt het er steeds warmer van. De Pandemie maakte ons de afgelopen 2-3 jaar ervan bewust dat klimaatverandering een Pandemie in Slow Motion’ is. Na COP 27 en onder invloed van de energiecrisis heeft het gevoel van urgentie en optimisme over het akkoord van Parijs een tik gehad, maar de huidige situatie kan ook aanleiding zijn tot versnelling van innovaties en de energietransitie.

Grenzeloos samenwerken: van duurzaam DENKEN naar DOEN

Maar hoe turbulent 2022 en de voorafgaande jaren misschien ook waren, er zijn ook lichtpunten. De Europese Unie is na Brexit en Covid19 ook in de Oekraïne-crisis tot nu toe eensgezind gebleven. De gemeenschap van staten heeft na de Tweede Wereldoorlog en de val van de Muur haar interne grenzen en geschillen gaandeweg opzij gezet en haar meerwaarde in de afgelopen crisisjaren bewezen. Door samen te werken aan gemeenschappelijke doelen strekt zij wereldwijd tot voorbeeld met gezamenlijke wet- en regelgeving op het gebied van economie en markt, producten en diensten, concurrentie, milieu en circulariteit, mobiliteit etc.

Ook op sectorniveau werken brancheorganisaties binnen Europa grenzeloos samen. De leden slaan de handen ineen om samen te werken aan verduurzaming en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Iets wat binnen het raamwerk van de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties wordt geschaard onder SDG 17: ‘Partnerships for the Goals’.

Uitnodiging

Een mooie ambitie waar wij als Lejeune graag onze bijdrage aan leveren. Noteer daarom alvast 30 maart 2023 in uw nieuwe (virtuele) agenda. In het Museon-Omniversum in VN-stad Den Haag gaan we het dan hebben over het thema ‘Van duurzaam denken naar DOEN’.

Ik hoop velen van u daar op onze Lejeune Branchedag te zien maar wens u voor nu alvast fijne feestdagen en een succesvol 2023!

Namens alle medewerkers van Lejeune Association Management

Jules Lejeune
Algemeen directeur