Interview met Bauke van der Molen Kuipers

Voorzitter van Koninklijke Kartoflex en het Vouwkarton Platform – ‘We willen op een andere manier bekijken hoe we onze bedrijven via de vereniging CO2 neutraal kunnen krijgen’.

Bauke van der Molen Kuipers is niet voorzitter van één brancheorganisatie maar van twee: Koninklijke Kartoflex en Vouwkarton platform. Deze functie vervult hij al vijf jaar naast zijn functie als directeur productie (a.i.) en zijn werk als voorganger voor de religieus- humanistische geloofsgemeenschap in zijn woonplaats Hilversum. In dit interview vertelt Bauke over zijn leven, zijn carrière en zijn werk voor deze brancheorganisaties.

Bauke van der Molen Kuipers aanwezig bij een event bij AtéCé in Alkmaar, een nieuw lid van het Vouwkarton Platform.

Wie is Bauke?

‘Vaak wordt mij gevraagd: hoe kom je aan die lange achternaam; van der Molen Kuipers, ben je van adel? Nee, dat ben ik niet. Vijf generaties geleden kon je een extra achternaam kopen, de naam van der Molen, werd bijgekocht en de feitelijke familienaam Kuipers werd erachter geplakt. Inmiddels draag ik deze naam al 62 jaar. 40 jaar geleden ben ik getrouwd met Carla en samen hebben we twee volwassen kinderen: een zoon van 32 en een dochter van 30. We wonen in Hilversum, maar eigenlijk heb ik mijn hele leven door in Nederland en net daar buiten gezworven. Ik ben geboren in Rijswijk en verhuisde op mijn achtste naar Haren in Groningen. Mijn vader werkte daar toen bij de Gasunie. Wonen in een dorp was echt een overgang. We gingen van een flat met twee slaapkamers naar een vrijstaand huis met een tuin. Recht tegenover ons stonden gewoon vier boerderijen. Daar heb ik een kostelijke tijd gehad.’­­

Hoe ben je in de branche terecht gekomen?

‘Na mijn studie Commercial Economics aan de HES in Groningen ben ik in 1983 begonnen als junior vertegenwoordiger bij Kappa Golfkarton BV in Hoogeveen. Vertegenwoordiger ben ik nooit geworden. Doordat ik dingen net iets anders dan anderen deed, viel ik op en kreeg al snel een aantal grote accounts toegewezen. Hierdoor werd ik assistent verkoopleider. Na een telefoontje van een oud-collega, die een commercieel directeur zocht voor de locatie van SCA in Barneveld, zijn we verhuisd naar Apeldoorn. Daar zijn onze twee kinderen geboren. Na vier jaar werd ik overgeplaatst naar Gent. We zijn toen in een klein plaatsje onder Gent, De Pinte, gaan wonen.

Toen ik overgeplaatst werd naar Zaandam hebben we ervoor gekozen om op een centrale plek in Nederland te gaan wonen en dat werd Hilversum. Goede keuze want, toen ik bij de vestiging in Tilburg ging werken, hoefden we als gezin niet weer te verhuizen. Na totaal negen jaar SCA ging ik werken bij Ons Belang, onderdeel van VPK: groothandel in bloemen en bollenverpakkingen in Noordwijkerhout en inmiddels onderdeel van De Jong. Weer kwam Hilversum als centrale woonplaats goed uit. Na anderhalf jaar werd ik door één van de eigenaren gebeld of ik het golfkartonbedrijf in Raamsdonksveer wilde gaan leiden om het weer winstgevend te maken. Uiteindelijk heb ik bij VPK ook negen jaar gewerkt.’ 

Hoe ben je in aanraking gekomen met Kartoflex?

‘Negen jaar werken voor een bedrijf lijkt voor mij zo’n beetje de standaard. Aan het einde van mijn negen jaar bij VPK belde iemand van Smurfit Kappa of ik vier van hun bedrijven wilde gaan leiden: één in Engeland, één in België en twee in Nederland; Pekela en Bergen op Zoom. Op het moment dat ik in 2007 ja zei tegen deze baan ben ik direct in aanraking gekomen met Kartoflex. Aangezien zij de cao-onderhandelingen verzorgden had ik al vrij snel een gesprek met twee mensen van Kartoflex, die aangaven: ‘je bent nu directeur dus dan zou het ook wel fijn zijn als je plaats neemt in het bestuur van Kartoflex. Ik ben daarop gestart met twee portefeuilles: Arbo en cao. Aansluitend werd ik voorzitter van de cao-onderhandelingsdelegatie. Na de bekende negen jaar ben ik in 2017 gestopt bij Smurfit Kappa en dus ook gelijk  met mijn werkzaamheden voor Kartoflex. Ik heb toen een aantal maanden niets gedaan, lekker veel op de tennisbaan gestaan, wezen golfen, in huis geklust en in de tuin gewerkt. Even heel iets anders dus.’

Hoe ben je dan voorzitter geworden van niet één maar twee brancheverenigingen?

‘Tijdens mijn periode van even niet werken kreeg ik na een paar maanden de vraag of ik wilde meehelpen om een zorglabel van een verzekeringsmaatschappij op te heffen. Ik heb deze opdracht zonder betaling aangenomen met de afspraak dat we in een goed restaurant zouden gaan eten als de opheffing succesvol zou verlopen. Dat is gelukt en we hebben gegeten in een sterrenrestaurant. Dit was ook gelijk de start van mijn eigen consultancybedrijf. Momenteel werk ik als interim productiedirecteur bij De Jong verpakkingen in De Lier. Op een gegeven moment benaderden Peter Klein Sprokkelhorst, de voormalige voorzitter van Kartoflex, en Hans van Schaik, secretaris van Kartoflex, mij met de vraag of ik Peter wilde opvolgen? Ze gaven aan : jij hebt onze cao-onderhandelingen gedaan en de Arbocommissie voorgezeten en ook heb je een achtergrond in deze wereld. Lang verhaal kort: ik heb nu bijna m'n eerste termijn van vijf jaar erop zitten.’

Welke veranderingen zie jij door corona?

‘Naast dat ik drie dagen werk als zzp’er zijn de andere dagen voor de brancheorganisaties, mijn gezin en mijn bijdrage als voorganger van de religieus- humanistische geloofsgemeenschap in Hilversum. Hier sta ik, naast de dienst op zondag, de ongeveer 300 leden van onze gemeenschap bij. Vaak is dit op een kruispunt in hun leven, zoals, trouwen en overlijden. Ik heb gemerkt of het nu kerken, voetbalverenigingen of brancheverenigingen zijn, op de een of andere manier zijn we onze tijd na corona anders gaan indelen. Het groepsgebeuren, dat we eerder kenden is onder druk komen te staan. Bij het organiseren van de algemene ledenvergadering is het best een klus om te zorgen dat mensen ook daadwerkelijk komen. Als je weet dat mensen voorzichtiger met hun beschikbare tijd omgaan, dan is het programma voor een bijeenkomt van groot belang. Net als dat ik mijn best moet doen als voorganger op zondag om niet op de kansel te staan met alleen maar lege stoelen voor mij, zoals in coronatijd.’ 

Hoe vul je dit dan in voor de verenigingen?

‘Tegenwoordig is de eerste vraag hoe gaan we vergaderen: live of via Teams? Hebben we een vergadering waarbij we bijna alleen maar zenden en er bijna geen interactie nodig is, dan kiezen we voor Teams of Zoom. Een voorbeeld: we zitten nu midden in de voorbereidingen voor het nieuwe pensioenstelsel. We hebben dan regelmatig een bijeenkomst waarbij er kennisoverdracht is van het Pensioenfonds Grafische Bedrijven (PGB) of andere organisaties met kennis over dit onderwerp. Negen van de tien keer is dit simpelweg sheets doornemen. Daarvoor gaan we niet meer in een zaaltje bij elkaar zitten. We loggen in op Teams of Zoom. We luisteren en stellen vragen  via de chatfunctie. Het is gewoon veel efficiënter. Voor Corona waren deze bijeenkomsten altijd live, nu vragen we ons af: is bij elkaar komen functioneel of niet functioneel?’

Vind je dat een goede ontwikkeling?

‘Ja, ik vind dit een goede ontwikkeling. Ik hoef niet in mijn auto te stappen, in de file te staan en geen twee uur rijden naar een  ontmoetingsplek. Wel moet je goed blijven nadenken over wat je met de vergadering wilt bereiken. Plannen wij als brancheorganisatie een brainstorm of een gesprek met bonden over specifieke en gevoelige onderwerpen? Dan kies ik voor bijeenkomsten omdat ik dan een stukje emotie of beleving wil zien. Dat lukt niet op een beeldscherm met 20 of 30 personen te gelijk.’

Is de verenigingsrol de afgelopen jaren veranderd?

‘Niet in de afgelopen twee corona jaren. Onze hoofdtaken voor Kartoflex zijn nog steeds cao, pensioen en Arbo. Door corona is wel het horizontaal toezicht stil komen te liggen. Dit zijn z.g. safety checks, waarbij collega-leden bij andere bedrijven komen kijken wat de stand van zaken is rond veiligheid. Dit collegiaal toezicht, dat tijdens corona stil heeft gelegen, pakken we nu weer op.’ 

Wat betekent duurzaamheid voor jullie?

‘Een belangrijk onderwerp dat we uitrollen met het programma SmartTrackers. We willen op een andere manier bekijken hoe we onze bedrijven via de vereniging CO2 neutraal kunnen krijgen. Dit is nodig om aan de wettelijke verplichtingen te voldoen die in Europa voor 2030 zijn gesteld.’

Hoe verloopt het programma 'SmartTrackers’?

‘Het is even wennen. Dit is niet iets wat je nu op je agenda zet en dat morgen klaar is. Je begint met de introductie, die we hebben gedaan met Luc Lejeune. We proberen de leden warm te krijgen voor deze methode, waar ze zelf moeten inzien dat ze er baat bij hebben. Het is niet de bedoeling om als vereniging belerend over te komen. We proberen leden op een andere manier naar de werkelijkheid te laten kijken rond de inzet van energie en bronnen die niet herinzetbaar zijn.’

Je bent nu vijf jaar voorzitter? Inclusief twee corona jaren. Wat heb je inmiddels bereikt? Waar ben je trots op?

‘We hebben twee jaar geleden de eerste vrouw, Sabrina van der Hoeven, in het bestuur mogen verwelkomen. Dat heeft best wat zoekwerk gekost. Er zijn niet veel vrouwen in deze branche dus ook niet in het verenigingswezen. Dus ja, daar ben ik best trots op.’

Wat zijn de verenigingsdoelstellingen voor de komende jaren? Welke uitdagingen zie je?

‘Voor het Vouwkarton platform zijn we aan het kijken of we kunnen samengaan met de Belgische vouwkartonbedrijven. België heeft relatief weinig leden. Wij hebben een redelijk ledenbestand, maar we hebben niet zoveel middelen om vouwkarton goed op de kaart te zetten. Als we Nederland en België kunnen samenvoegen tot één vereniging dan zou dat onze slagkracht vergroten. Wat de leden verder zelf hebben aangegeven als belangrijk punt, is dat we met elkaar in contact blijven. Zoals de bijeenkomst in september bij ons nieuwe lid AtéCé in Alkmaar. Er is kennis gedeeld over inkten en lakken: voor onze leden heel nuttig. Ook konden we met elkaar in gesprek over duurzaamheid en natuurlijk gewoon bijpraten tijdens en na de rondleiding.’

‘Voor Kartoflex is de grootste uitdaging voor de komende jaren: de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel. Hierin moeten we een aantal principiële keuzes maken. De werkgevers en de werknemers moeten in samenspraak met het Pensioenfonds Grafische Bedrijven de stelselwisseling goed laten verlopen. We moeten goed nadenken over wat is collectief en wat is individueel in een nieuw pensioen. Daarnaast hoop ik van harte dat wij qua LTA (‘Lost Time Accidents’) een daling kunnen gaan zien. Dit doen we met een leerprogramma waarmee leden hun bedrijf veiliger kunnen maken, want wij zitten aan de hoge kant met het aantal ongevallen. We zitten nu voor 2022 op 12,5 per 1000 medewerkers. In heel 2019 zaten we op 10 ongevallen per 1000 medewerkers. De meeste ongevallen zijn: vallen, struikelen en snijden. Dit zijn vaak gevolgen van handelingen die mensen op de werkvloer moeten doen. Bijvoorbeeld in een reflex iets proberen te herstellen in een draaiende machine. Puur vanuit motivatie wordt geprobeerd snel te handelen in plaats van veilig te handelen. De bewustwording om veilig te werken moet omhoog.’

Wat betekent Lejeune Association Management voor jullie verenigingen?

‘Het is een hele trouwe club, een familiebedrijf, van Mans naar Jules en nu is ook Luc aangesloten. Het lijkt erop alsof ze het daar niet alleen van maandag tot vrijdag over verenigingen hebben, maar ook op de zondag. Dit genereert een soort trouw en continuïteit. Ze zijn stabiel en de service die ze leveren richting bestuur en leden, doen ze netjes en correct. Met stijl als ik het zo mag noemen. De manier waarop ze zowel met de bestuursleden, commissies als met de gewone leden omgaan, straalt respect uit.

Ook vind ik het leuk om Lejeune in een overgangsfase te zien. Transformeren naar een nieuwe organisatie waarbij er talenten op een heel specifiek terrein aangenomen worden. Die zet je niet in voor één branchevereniging, maar voor alle verenigingen! Kijk maar hoe wij nu bijvoorbeeld met Luc Lejeune werken. Luc hebben we heel nadrukkelijk op het onderwerp duurzaamheid gezet.

Het team van Lejeune heeft al jaren een vaste kern: secretaris Hans van Schaik en Management Assistentes  Hélène Hahn-van ’t Hoff en Angela Ashruf. Voor financiën Cora van der Lek en nu dan dus ook Luc Lejeune voor duurzaamheid. Op de achtergrond draait Jules Lejeune natuurlijk ook mee. In dit team weet iedereen wat hij of zij moet doen en er zijn goede intensieve banden met onze leden. Dit team zal nog jaren blijven zitten.’

Door: Ria Luitjes