Navigeren door onzekerheid: hoe verenigingsmanagement cruciaal blijft in een veranderende wereld

Tekst: Ravi Singh, FD, 23 January 2030

Het is een vroege dinsdagochtend in januari 2030 wanneer ik aankom bij het hoofdkantoor van V&V Management in Amsterdam. De ochtendmist hangt nog laag boven de grachten terwijl ik word verwelkomd door Sandra de Jong, de directeur. Vandaag loop ik met haar mee om te ontdekken hoe V&V Management brancheorganisaties door de grote transities van energie, grondstoffen, circulariteit, en andere maatschappelijke uitdagingen loodst. Wat volgt, is een diepgaand gesprek over de veranderende rol van brancheorganisaties in een wereld die wordt gedomineerd door transities en onzekerheid.

De ochtendbriefing: scenario's en strategieën

We beginnen de dag met een interne briefing waarin Sandra haar team van verenigingsmanagers bijeenroept. Onder hen bevinden zich specialisten die elk een kernsector vertegenwoordigen, zoals energie, zorg en landbouw.

Sandra opent de vergadering en blikt terug op een bewogen decennium dat begon met een wereldwijde pandemie, en daaropvolgend verliep met grote geopolitieke, economische, ecologische, demografische en maatschappelijke onrust. Het was met recht een ‘Decennium van Actie’ waar overleving, aanpassing en groeiende polarisering op korte termijn op gespannen voet stonden met de noodzakelijke structurele veranderingen om uitdagingen op langere termijn zoals klimaatverandering, vergrijzing, en schaarste aan fossiele grondstoffen het hoofd te bieden. Enkele jaren geleden lanceerde Sandra met haar team en opdrachtgevers daarom het project V2030 (‘Vereniging 2030’), waarin vier mogelijke scenario’s voor brancheorganisaties in de jaren ’30 in kaart werden gebracht. Het project mocht rekenen op grote bijval binnen de zeer diverse klantenkring van V&V, omdat het binnen de grote onzekerheden over de toekomst een bepaald ‘als-dan’ houvast had geboden. Nu V&V aan het begin staat van een nieuw decennium lijkt het Sandra een mooi moment om de huidige status van de vier scenario's waarin hun klanten opereren te bespreken, de dwarsverbanden en tegenstellingen te analyseren, en te bezien hoe dit alles beïnvloed wordt door de grote transities die in de jaren ’20 zijn ingezet.

Scenario 1: duurzame en inclusieve groei

"Het eerste scenario, Duurzame en Inclusieve Groei," begint Sandra, "is waar we de grootste stappen zien. De energietransitie heeft de bouw en de energiesector volledig veranderd. Door sterke overheidsregulering en technologische innovaties zijn we erin geslaagd om bijna alle bedrijven in deze sectoren CO2-neutraal te maken. Circulaire Economie-Adviseurs (‘CEA’s) spelen hierin een sleutelrol. Ze helpen onze leden niet alleen om aan de regelgeving te voldoen, maar ook om hun productieprocessen te optimaliseren en kosten te besparen door afvalstromen te minimaliseren."

Aisha, die de energietransitie in de bouwsector leidt, vult aan: "Sinds de invoering van de CO2-beprijzing in 2025 hebben we enorme vooruitgang geboekt. Onze leden hebben zich snel aangepast aan de nieuwe circulaire bouwnormen, en we zien nu zelfs dat bedrijven innovatie gaan zien als een kans in plaats van een verplichting."

Sandra knikt en voegt een andere belangrijke ontwikkeling toe: "We werken ook nauw samen met burgerplatforms en lokale overheden om bedrijven te helpen met inclusieve besluitvorming. Democratische processen worden steeds belangrijker in het bedrijfsleven."

Scenario 2: digitaal gedreven transformatie

Het gesprek verschuift naar het tweede scenario: Digitaal Gedreven Transformatie, waarin technologische adoptie hoog is, maar er weinig regulering is. David, die de digitale transformatie in de gezondheidszorg leidt, legt uit hoe dit scenario invloed heeft op de zorgsector: "We hebben een enorme groei gezien in Digitale Gezondheidscoaches en AI-systemen die gepersonaliseerde zorg leveren. Hoewel dit de zorg voor veel mensen toegankelijker heeft gemaakt, zorgt het gebrek aan regelgeving ook voor ongelijkheid. Mensen in achtergestelde regio's hebben vaak geen toegang tot deze technologie."

Sandra erkent de uitdagingen: "We hebben AI-technologie omarmd, maar samen met AI-Ethici proberen we ervoor te zorgen dat innovatie ethisch verantwoord is. De tech-sector groeit snel, maar we moeten ervoor zorgen dat deze technologieën ten goede komen aan de samenleving als geheel."

Scenario 3: groeiende regulering en overheidsinterventie

Het derde scenario, Groeiende Regulering en Overheidsinterventie, staat centraal voor sectoren zoals landbouw en woningbouw. "In dit scenario hebben overheden het roer stevig in handen genomen," zegt Sandra. "Er zijn strenge regels voor CO2-uitstoot en circulaire economie, maar de technologische vooruitgang blijft traag. We werken nauw samen met Compliance Innovators om bedrijven te helpen deze regels te omarmen zonder dat het hun groei belemmert."

Rachid, verantwoordelijk voor de financiële sector, vult aan: "De Wet op Duurzaam Financieel Beheer die in 2028 werd ingevoerd, heeft de financiële sector gedwongen om zich snel aan te passen. Banken en investeerders moeten nu aantonen dat hun portfolio's voldoen aan duurzame criteria, anders riskeren ze boetes en reputatieschade. Dit heeft bedrijven in de sector gedwongen om hun investeringen te verduurzamen."

Sandra legt uit hoe de landbouwsector ook zwaar gereguleerd is: "We zien nu dat boeren subsidies krijgen voor regeneratieve landbouw, maar door de trage technologische vooruitgang blijft de sector worstelen. Precisielandbouw komt langzaam op gang, maar we moeten de bedrijven blijven ondersteunen bij deze transitie."

Scenario 4: polarisatie en fragmentatie

Tot slot komt het vierde scenario aan bod: ‘Polarisatie en Fragmentatie’. Sandra beschrijft hoe de grote transities in dit scenario ongelijk verdeeld zijn. "In sommige regio’s zien we veel innovatie en vooruitgang, terwijl andere regio’s achterblijven. De energietransitie verloopt traag en fragmentarisch. Lokale markten worden steeds meer geïsoleerd van elkaar, en zonder sterke overheidsinterventie blijven sommige sectoren vastzitten in oude, inefficiënte modellen."

Alejandra, die samenwerkt met boeren in landelijke regio’s, merkt op: "Zonder duidelijke regelgeving of technologische ondersteuning blijven veel boeren werken zoals ze altijd deden. Sommigen hebben geprobeerd te innoveren met nichemarkten en biologisch voedsel, maar zonder structurele steun blijft het een uitdaging om vooruitgang te boeken."

Sandra besluit: "In dit scenario zijn de ongelijkheden groot. De landbouw, energie en woningbouwsectoren lopen uiteen van hypermodern tot verouderd, en dat zie je terug in de sociale spanningen. Regionale Data-Analisten helpen onze leden om de marktvraag in verschillende regio’s te analyseren en daarop in te spelen, maar zonder overheidssturing is vooruitgang traag en ongelijk verdeeld."

Tijdens de lunch: reflectie op de grote transities

Na de briefing bespreek ik met Sandra de impact van de grote transities die de samenleving doormaakt. "Geen enkele sector blijft onaangetast," zegt Sandra. "Als brancheorganisaties moeten we ons voortdurend aanpassen aan veranderingen in technologie, regelgeving en maatschappelijke eisen. Onze rol is verschoven van belangenbehartiger naar strategisch partner: voor onze leden bij het faciliteren van gezamenlijke initiatieven; voor overheden en toezichthouders bij het vormgeven van beleid; voor kennisinstituten en technologiebedrijven bij het samenbrengen van expertise, en het ontwikkelen en opschalen van innovaties; voor de samenleving als geheel door de verbindende kracht van onze ledencommunities. We moeten niet alleen reageren op veranderingen, maar deze actief vormgeven. Nieuwe beroepen zoals Circulaire Economie Adviseurs, Digitale Gezondheidscoaches, Compliance Innovators, en Regionale Data-analisten zijn nu essentieel, terwijl ze tien jaar geleden niet eens bestonden. "

Ondanks de veranderingen blijven de transities van energie, circulaire economie, zorg en democratie centraal staan in de strategieën van onze opdrachtgevers. Sandra reflecteert: "De chaos waarin we ons bevinden biedt ook kansen. Door samen te werken met onze leden, de overheid en technologische partners, kunnen we de toekomst positief vormgeven."

Afsluiting van de dag: vooruitkijken naar de toekomst

Aan het einde van de dag kijkt Sandra vooruit: "De wereld in 2030 ziet er heel anders uit dan tien jaar geleden. Door de energietransitie, circulaire economieën en digitalisering van zorg is de rol van brancheorganisaties drastisch veranderd. We zijn nu de drijvende kracht achter innovatie en duurzaamheid. De brancheorganisatie is relevanter dan ooit!" De grote transities vragen om een flexibele aanpak, en Sandra's team staat klaar om hun leden te helpen navigeren in een steeds complexere wereld. Terwijl we afscheid nemen, voel ik dat de toekomst in goede handen is, met Sandra en haar team van verenigingsprofessionals aan het roer.

Jules Lejeune

"Navigeren door onzekerheid: hoe verenigingsmanagement cruciaal blijft in een veranderende wereld