Drukbezocht online Nationaal Recycling Congres 2020

Drukbezocht online Nationaal Recycling Congres 2020

 Het gaat goed met de recycling. Om de overgang naar de Circulaire Economie te realiseren kan en moet het echter nog veel beter. De randvoorwaarden hiervoor moeten nog worden gecreëerd. Dat was de gezamenlijke boodschap van het Nationaal Recycling Congres dat op 25 november jl. werd gehouden. Staatssecretaris Van Veldhoven van I&W: “We doen het als Nederland goed op het gebied van Recyclen maar we moeten blijven ontwikkelen en stappen blijven zetten. Ook op het gebied van kennis.”

Het was een eerste editie van het Nationaal Recycling Congres. Het congres dat oorspronkelijk gepland stond op Global Recycling Day (18 maart jl.) moest worden uitgesteld i.v.m. corona. Op 25 november jl. werd het alsnog gelivestreamd vanuit de Fokker Terminal in Den Haag. Op woensdag 2, 9 en 16 december volgen de interactieve koplopersessies waarin telkens drie succesverhalen in het kader van het thema ‘Recycling – de Circulaire Economie in de praktijk’ centraal staan.

Het congres, waarvan de organisatie in handen was van Lejeune Association Management, was primair gericht op de Recyclingketen. In maart hadden zich hiervoor bijna 250 deelnemers aangemeld, toen het evenement (drie dagen na het ingaan van de lockdown) op het laatste moment moest worden uitgesteld. Op 25 november zou corona toch geen rol meer spelen. Inmiddels weten we allemaal beter. In oktober besloten daarom de vier initiatief nemende brancheorganisaties FNOI (oudpapier), MRF (metaalrecycling), NRK Recycling (kunststoffen) en VHT (textielherwinning) het congres niet nogmaals te verplaatsen maar volledige online te laten plaatsvinden. Niet alleen dat maar ook werd het congres gratis aangeboden aan iedereen met een interesse in en/of belang bij circulariteit, duurzaamheid en recycling. Wat speelt er op het gebied van recycling van kunststof, metaal, oudpapier en textiel? Waar loopt de sector tegenaan en wat zijn de innovaties en ontwikkelingen?

In plaats van een eenmalige bijeenkomst werd het programma in vier stukken geknipt, met naast het livestream congres een drietal Koplopersessies, waarin de voor 18 maart geplande parallelsessies online bij te wonen zijn en deelnemers de gelegenheid hebben om vragen te stellen en deel te nemen aan discussie.

Op 25 november namen reeds 325 ‘unique viewers’ deel aan het ‘plenaire’ programma van het Nationaal Recycling Congres 2020. “Een prachtig resultaat, je merkt al snel in de markt dat een online en ook nog eens een gratis congres veel no-shows heeft. Bij ons was dit bij het plenaire deel van het congres, afgelopen woensdag, totaal niet het geval. Wij zijn dan ook erg blij met het resultaat: een ‘opkomst’ van 95% tijdens de livestream, met waarschijnlijk een meervoudige kijkdichtheid als gevolg van mee-kijkers en terug-kijkers. En dan moeten de Koplopersessies nog komen.” geeft Jules Lejeune aan.

In gesprek met de vier initiatiefnemers van het #NRC2020

Stipt om 14.15 startte het congres. Na de opening van het plenaire gedeelte had dagvoorzitter Anna Gimbrère een gesprek met de vier initiatiefnemers Ben Kras (NRK Recycling), Gabriël van Seumeren (MRF), Gerard Nijssen (FNOI) en Hans Bon (VHT). Hierin werd duidelijk dat het goed gaat met recycling maar dat er meer nodig is om de tot 100% circulariteit te komen. De initiatiefnemers onderstreepten hierin hun gezamenlijke visie: 

• Het gaat goed met recycling, maar het kan en moet veel beter
• Recycling wordt eerder lastiger dan makkelijker, omdat producten en materialen steeds complexer worden. Er is nog geen enkele stimulans voor circulair ontwerpen – ‘design for & with recycling’. Een betere dialoog met bedrijven die produceren. 80% van de recyclingmogelijkheid vindt plaats in de ontwerpfase: daar zit de sleutel voor transitie naar een circulaire economie;
• Het is tijd om onderscheid te maken in afvalstoffen- en (secundaire) grondstoffenregelgeving. Neem belemmeringen voor recycling weg door o.a. End-of-Waste criteria te introduceren. Geen im- of exportverbod in voor hoogwaardige secundaire grondstoffen;
• Kwaliteit recyclingstromen moet centraal staan in het afvalbeleid in plaats van de huidige focus op vermindering restafval;
• Binnen de EU meer afzet creëren voor nieuwe producten met gerecyclede content. Hierdoor ontstaat er volume dat investeringen rechtvaardigt;
• Vermindering van het restafval, door een prikkel van belonen i.p.v. afvalscheiding te straffen.

Voor wat betreft de prikkel van belonen benoemde Gabriël van Seumeren van de Metaal Recycling Federatie (MRF) het statiegeldconcept voor blikjes: ‘Blik is 100% recyclebaar. Metaal heeft een positieve waarde, want wij betalen er voor. Het 100% recyclen van blikjes kunnen we bereiken met een positieve beloning met statiegeld voor blikjes.’

Staatssecretaris Stientje van Veldhoven

Op het sidekick podium gaf aansluitend staatssecretaris Stientje van Veldhoven van I&W aan in haar presentatie ‘Op weg naar Nederland Circulair’, dat Nederland koploper is op het gebied van recyclen, 80% van ons materiaal word gerecycled. ‘We moeten blijven ontwikkelen en stappen zetten in recyclen maar ook over de kennis hierin. Een goed voorbeeld hiervan is het eerste recycle testcentrum van Europa dat gevestigd is in Heerenveen. Het testen van afvalstromen in de praktijk. Het genereren van afvalstromen van hoge kwaliteit om te komen tot een volledige circulaire economie.

Verder gaf mevrouw Van Veldhoven aan dat de milieuwetgeving nog niet klaar is voor de circulaire economie. Milieuwetgeving vraagt om aanpassingen. De bescherming waar wetgeving uiteindelijk voor bedoeld is moet blijven maar mag niet de circulaire economie belemmeren. Ook moet de CO2 uitstoot en de impact hiervan voor het milieu van secundaire producten mee gaan tellen. Hiermee tonen we aan wat de circulaire economie kan bijdragen aan het klimaat. ‘De maatschappelijke bijdrage moeten we belonen, dit kan o.a. met een CO2 schaduwprijs. Twee offertes waarvan één de CO2 uitstoot heeft opgenomen.’ 

Uitreiking Recycling Heroes award

Tot slot reikte de staatssecretaris de Recycle Heroes award uit. Deze award is een initiatief van de Vereniging Afvalbedrijven. De gelukkige winnaar was Rien Voets. Dagelijks gaat deze gepensioneerd onderwijzer op pad met zijn fietskar om afval te verzamelen in Berlicum. Niet als ZZP-er maar als ZAP-per (ZwerfAfvalPakker) zoals op zijn hesje staat. 

Koplopers Recyclers

In de daaropvolgende interviewrondes vertelden de Koplopers Recyclers in de metaal-, textiel- en stof, en de papier en karton industrie, over de ontwikkelingen en innovaties in hun branche. De opgenomen presentaties waren direct na afloop te zien op het congresplatform en op 2, 9 en 16 december vinden er per sector nog interactieve sessies plaats. 

Mathijs Bouwman

De middag eindigde met journalist en economiecolumnist Mathijs Bouwman Na veel technische informatie nam hij het publiek mee in de economie die gaat over prijsprikkels, gedrag van mensen en bedrijven.

Tijdens het congres was de term corona nog niet gevallen. Mathijs haalde, zoals te verwachten van een econoom, corona toch even aan. ‘We moeten er niet van uitgaan dat deze crisis automatisch iets gaat opleveren voor de duurzaamheid.’ Op de vraag of het besef er dan niet is bij de politiek, gaf Bouwman aan: ‘Vóór het coronatijdperk wel. Door de coronacrisis is het een beetje aan het wegzakken. Het is overigens wel het eerste kabinet dat circulaire economie hoog op de agenda heeft staan.’

Verder stelde Bouwman dat belasten beter is dan subsidiëren: “Subsidie lijdt tot een prijsverlaging in de gehele markt. Prijsprikkels moeten plaatsvinden ‘boven in de ladder’; dus in de ontwerpfase bij de keuze en verwerking van grondstoffen tot nieuwe producten. Een prijsprikkel kan ingezet worden door een belasting op het gebruik van nieuwe grondstoffen, ofwel, in recyclingtermen, ‘virgin materialen’, maagdelijke grondstoffen. Die prijsprikkel is echt nodig, anders creëren we marktfalen. Niemand heeft namelijk het eigendomsrecht op vervuiling. Je moet gaan betalen om te vervuilen.’ Hij verwijst hierbij in zijn presentatie naar de Pigouvian tax; belastingen bedoeld om een ongewenst of inefficiënt marktresultaat te corrigeren. Hierbij wordt vervuiling vaak als voorbeeld genomen. ‘Het zijn prijsprikkels om effecten van ons gedrag te beïnvloeden.’

Ter illustratie toonde hij een taartdiagram waarin het minimale groene puntje de belastingen weergaven die worden geheven op vervuiling. Slecht gedrag belasten en dus de taartpunt vergroten is het credo, aldus Bouman.

Op de vraag van Gimbrère wat we nog meer kunnen doen om een 100% circulaire economie te realiseren gaf Bouwman aan: ‘Internationaal gezien moeten we toe naar grensbelasting voor landen die niet zo’n streng beleid voeren op het gebruik van gerecycled materiaal in nieuwe producten. Daardoor zijn zij namelijk in staat veel goedkopere producten te maken.’

Als afsluiter stelt Bouman:  ‘we moeten overigens niet streven naar 100% circulariteit. Ondanks dat dit een paar keer is genoemd vandaag. De doelen moeten realistisch en haalbaar zijn. Je houdt altijd een klein percentage over dat de oven in gaat.’

Door: Ria Luitjes

Het plenaire deel plus de videopresentaties van de koplopers zijn te bekijken op het platform. Hier zijn ook de resultaten te lezen van de enquête die is uitgevoerd door Recycling magazine onder haar lezers.