Verenigingsprofessionals - een kritische soort in de corona-crisis

Verenigingsprofessionals - een kritische soort in de corona-crisis

 Nog maar 3 maanden geleden, voor Kerstmis, dacht ik na over de verkiezing van 'Boomer' tot 'Woord van het jaar' in Nederland, met twee andere nieuwe woorden die verband houden met klimaatverandering die ik vergeten ben (maar wie herinnert zich nog zilver en brons)? Ik gebruikte deze verkiezing als een metafoor voor onze tijd, waarin boomers tot het verleden werden gerekend en het anonieme sociale-media-activisme van vandaag de nieuwe realiteit werd. Polarisatie versus 'Polderisatie'. Argumenten om te argumenteren' in plaats van als middel om overeenstemming te bereiken over gemeenschappelijke doelen. 

Als onderdeel van die generatie beschouwde ik zelf de verkiezing van 'Boomer' als een eerbetoon aan het aangeboren vermogen van onze generatie om tegenstellingen met elkaar te verbinden en nomineerde 'SAMEN' als het woord voor 2020. 

Gezamenlijkheid

En kijk waar we nu zijn. Een onbekend virus uit China heeft de wereld niet alleen op zijn kop gezet zoals de vleermuizen waaruit het afkomstig is, maar heeft ook een algehele lockdown gecreëerd. En als er ooit een tijd was waarin 'SAMEN' een comeback zou maken, dan is dit het moment! Ironisch genoeg heeft 'sociale distantie' de samenlevingen dichter bij elkaar gebracht, althans op korte termijn, ‘en leidt dit fenomeen tot een herwaardering’ van collectieve in plaats van individuele waarden en oplossingen. De ongekende wereldwijde neergang, in een tijd waarin de leidende economieën op bijna volle capaciteit opereerden, herinnert ons er aan dat we SAMEN in hetzelfde schuitje zitten. 

De Verenigingsgemeenschap: de Kracht van Verbindingen

De uitbraak van Covid-19 heeft op verschillende manieren invloed op de verenigingsgemeenschap. Als ruggengraat van vele internationale verenigingen heeft de afdeling conferenties en evenementen een grote klap gekregen. Niet alleen worden veel non-profitorganisaties dit jaar beroofd van een belangrijke bron van niet-contributiebaten, ze worden ook geconfronteerd met contractuele annuleringsvoorwaarden die niet gedekt zijn in de 'force majeure'-clausules van de meeste verzekeringspolissen. Op dit punt wil ik uit eigen ervaring onze dankbaarheid uitspreken aan onze congreshotels en locatiepartners die zeer coöperatief en flexibel zijn geweest in het annuleren of uitstellen van evenementen. Hopelijk zijn de verenigingen binnenkort weer in de gelegenheid om de wederdienst te bewijzen.

Treedt binnen: de Virtuele Vereniging

Verenigingsbijeenkomsten zijn ook een krachtig middel om persoonlijke contacten tussen de leden te leggen en te onderhouden, om met hen te communiceren door het delen van informatie, om ervaringen uit te wisselen, kennis over te dragen en om te beslissen over gezamenlijke programma's en initiatieven. Nu de fysieke bijeenkomsten voor langere tijd in de wacht staan en het reizen tot een minimum wordt beperkt, heeft de 'virtuele vereniging' haar intrede versneld. Wat 9/11 betekende voor digitale communicatie en teleconferencing, doet Covid-19 nu voor videoconferencing. Waar na 9/11 in 2001 verenigingsprofessionals en bestuurders vastgeklonken waren aan hun kantoorwerkplekken, staat tijdens de bijna 'déjà vu' van 2020 het thuiskantoor centraal, waar vergaderruimtes (zowel thuis als online) moeten worden gedeeld met andere partijen, en in de huidige wereld van gehackte en verdraaide informatie brengt dit uitdagingen met zich mee voor de privacy en vertrouwelijkheid van gegevens.

Leren door te doen

De verenigingswereld maakt deel uit van een steile leercurve in het managen van deze uitdagingen en het behouden van de aandacht en betrokkenheid van de leden. Hoewel online het belang van verbale en non-verbale communicatie in een 'live' omgeving bijna niet kan worden nagebootst, is het echter moeilijk voor te stellen dat de zaken weer helemaal als vanouds worden als de beperkingen van Covid-19 eenmaal zijn opgeheven. In tegendeel! Het afgelopen decennium hebben verenigingen reeds geëxperimenteerd en ervaringen opgedaan met het online brengen van hun organisatie. Niet als vervanging van maar als aanvulling op bestaande programma’s en diensten, om individuele leden die niet in de gelegenheid te zijn om deze te bezoeken ook achter de voordeur, en 24/7 te kunnen bereiken. Daarom is het van belang dat de professionals van de vereniging deze nieuwe dimensie toevoegen aan hun portfolio van competenties, en dan niet alleen die van de technologie. Wat live werkt, werkt misschien niet in een online setting, maar online settings bieden wel de mogelijkheid om een nieuwe dimensie aan de associatie-ervaring toe te voegen. Dat kunnen we alleen maar ontdekken door te doen.

Navigeren door de kritieke infrastructuur

Wat begon als een gezondheidscrisis en vervolgens als een pandemie werd bestempeld, is nu in de reële economie terechtgekomen. Hoewel het Covid-19 virus door de mondialisering alle hoeken van de wereld heeft kunnen binnendringen, wordt de huidige aanpak van de pandemie meestal op het niveau van de nationale regeringen bepaald (zij het met internationale coördinatiepogingen van de WHO en de EU). De invoering van volksgezondheidsmaatregelen door middel van verschillende niveaus van lockdowns en grenssluitingen in veel landen over de hele wereld heeft geleid tot een exponentiële toename van de pleitbezorging door nationale en internationale verenigingen en gezamenlijke initiatieven om de crisis te weerstaan. 

De leden hebben hun weg gevonden naar hun beroepsvereniging, brancheorganisatie of andere organisatie van belanghebbenden om hun 'essentie' te benadrukken in de context van de kritieke infrastructuur zoals die door hun nationale regering is vastgesteld om de voortdurende stroom van voedingsmiddelen, geneesmiddelen en medicijnen te garanderen. Via hen doen zij ook een beroep op de EU en de nationale regeringen om belemmeringen voor grensoverschrijdend vervoer tot een minimum te beperken en de aanhoudende beschikbaarheid van kritieke grondstoffen en chemicaliën te garanderen. Omgekeerd vinden overheden bij het bereiken van beroepsgroepen, industrieën en sectoren een welkome partner in verenigingen bij de gezamenlijke aanpak van de uitdagingen.

Verenigingen helpen hun leden ook met het aanbieden van instrumenten en gefilterde informatie om hen te helpen bij het overbruggen van de crisis.

Wat deze crisis aan het licht heeft gebracht, is dat de huidige toeleveringsketens zozeer met elkaar verbonden zijn, zowel in termen van specialisatie en complexiteit als in termen van geografie, dat alleen een collectieve en internationaal gecoördineerde inspanning hen kan helpen 'zich te onderscheiden van de massa' in hun poging om gehoord te worden. De professionals van de vereniging moeten daarom alert zijn en zich bewust zijn van wat de gezamenlijke belangen van hun leden drijft en waar hun organisaties een kritische toegevoegde waarde kunnen bieden.

De weg vooruit: verschillende scenario's

Het is de bedoeling dat tot de noordelijke zomer alle inspanningen in openbare, particuliere en collectieve organisaties gericht zullen zijn op het overbruggen van de lockdown-crisis door het beheer van het gezondheidsrisico van burgers, werknemers en ouderen, de installatie van virtuele kantoren en vergaderfaciliteiten, schadebeperking door gemiste inkomsten, afgelaste vergaderingen en inactieve werknemers, het benadrukken van de rol van de leden in de kritieke infrastructuur, het helpen van de leden om zich te verenigen en het vergemakkelijken van de doorstroming van informatie en de uitwisseling van ervaringen en 'best practices'. Mocht de Covid-19-crisis langer duren dan de zomer, dan zou de focus kunnen verschuiven van het overbruggen van de kloof naar het overleven.

Zoals scenario planning expert Paul de Ruijter en zijn team echter suggereren, moeten we nu al beginnen na te denken over de periode na 'corona': over aanpassing (het doen van dezelfde dingen, maar op een andere manier als in het geval van online vergaderingen), dan wel een complete transformatie van systemen (inclusief de bijbehorende herwaardering van het collectief).

Ik raad de leden van de beroepsgroep verenigingsprofessionals aan om SAMEN op te trekken om de impact van de verschillende scenario's in te schatten en zich voor te bereiden op een toekomst die nooit meer hetzelfde zal zijn.

Jules Lejeune