Verslag Branchedag 30 maart 2023 van duurzaam denken naar DOEN

Verslag van een geslaagde Branchedag 2023, ‘Met elkaar te werken aan de vereniging als instrument van DOE-DENKEN.

Wanneer de lichten in de Dome van het Omniversum doven, zien de aanwezigen het indrukwekkende scherm met de paarse achtergrond, geheel in de huisstijl van Lejeune . 100 genodigden, bestuursleden, commissieleden en professionals betrokken bij de wereld van de brancheorganisaties, krijgen een warm welkom van Jules Lejeune. De Algemeen Directeur trapt de Branchedag af en vertelt dat hiermee een oude traditie in ere is hersteld.

Verenigen: meer dan de som der leden

‘In 2024 is het 60 jaar geleden dat mijn vader Mans Lejeune onder de naam Bureau Le Jeune zijn eigen bedrijf startte onder de noemer Bureau voor bedrijfssamenwerking’, vertelt Lejeune. ‘Hij deed dat vanuit de gedachte dat een professionele vereniging meer is dan de som van haar leden. Het faciliteren van SAMEN werken is sinds het begin van ons bestaan de rode draad.’

Een bijzonder welkom heeft Lejeune voor Peter Tack. Destijds was hij, verbonden aan de VU in Amsterdam, een van de grondleggers van het wetenschappelijk denken over verenigingen. ‘Tack was ook de bedenker van het fameuze Propeller Model, waarin verenigingen worden aangedreven door een of meer van de drie propellerbladen: ‘Positioneren’, ‘Ordenen’ en ‘Profijt’, met als motorblok daarachter het netwerk van bestuurders, professionals en dienstverleners.

‘Vandaag gaan we het vooral hebben over het propellerblad ordenen, ofwel: het organiseren van het collectief rondom verduurzaming. SAMEN werken geldt ook voor onze Branchedag waarmee we graag een platform willen bieden voor bestuurders, vrijwilligers, professionals, onderzoekers en andere geïnteresseerden in het VAK verenigingsmanagement, om over relevante thema’s van gedachten te wisselen’, vervolgt Jules Lejeune

‘Als we kijken naar de stap ‘van duurzaam denken naar DOEN, het thema van de Branchedag, is deze voor ons allen lastig. Met het verstrijken van de tijd stijgt het belang om SAMEN aan de slag te gaan met de steeds groter wordende uitdagingen.

Van DOEMDENKEN naar DOE-DENKEN

‘Vandaag zijn we samen in Den Haag om van elkaar te leren en elkaar te inspireren. Den Haag: de zetel van één van de zes oprichters van de Europese Gemeenschap, hoofdkwartier van een aantal VN organisaties op het gebied van recht en vrede, maar ook een stad in rouw na het overlijden van Wim de Bie afgelopen maandag. Dat hij zijn overlijden in 2023 al voorspelde in 1973 konden we deze week veelvuldig zien in sociale media. Samen met jeugdvriend Kees van Kooten was hij in de crisisjaren 1980 ook de bedenker van één van de vele woorden die later de Van Dale haalden. Net als nu leek de wereld ten dode opgeschreven. Van Kooten en De Bie overwogen om naar Nieuw-Zeeland te emigreren om aan het overal in Nederland woekerende DOEMDENKEN te ontkomen.

Laten we deze inspirerende locatie gebruiken om, in de geest van Wim de Bie met elkaar te werken aan de vereniging als instrument van DOE-DENKEN. Van DOEMDENKEN NAAR DOE-DENKEN’: sluit Lejeune af.

Keynote

Michel Scholte, voormalig Minister van de Nieuwe Economie, en oprichter van True Price, het Impact Institute en, meest recent, de CSRD Academy, was direct enthousiast toen hij gevraagd werd een bijdrage te leveren aan de Branchedag.

‘Michel je bent onder de 40 jaar en hebt veel verschillende jobs en bedrijven, ook ben je verkozen tot de Minister van de Nieuwe Economie’, opent moderator Van Loon tijdens zijn introductie. ‘Hoe word je Minister van de Nieuwe Economie? ‘200 mensen, die allemaal bezig zijn met de Nieuwe Economie, hebben meegedaan aan de verkiezing voor de Minister van de Nieuwe Economie, georganiseerd door MVO Nederland’, antwoordt Scholte. ‘Van het publiek en de professionele jury heb ik het voorrecht gekregen deze titel tot 15 maart 2023 te dragen.’

Michel Scholte oprichter van ‘True Price’

Scholte begint zijn verhaal met: ‘Ik ben Idealist en ondernemer: Idealisme is voor mij inherent aan ondernemerschap; ik kijk hoe je met een nieuwe oplossing, product of dienst, maatschappelijke problemen kan oplossen’. Aan de zaal stelt Scholte de vraag hoeveel mensen zij vertegenwoordigen. Dat antwoord komt snel: ‘100 mensen in de zaal vertegenwoordigen 100 leden (bedrijven) bij 100 B2B klanten, wat neerkomt op één miljoen mensen. In de B2C markt kan dit aantal wel eens vijf keer zo groot zijn. ‘Dat is dus een enorm bereik’, concludeert Scholte. ‘We hebben vandaag in één zaal de vertegenwoordigers van een groot deel van de Nederlandse beroepsbevolking. En daarom ben ik zo’n voorstander van associaties. Ik geloof enorm in de pre-competitieve, vrijwillige samenwerking en leiderschap.’

‘Een wortel om mee te slaan’

We moeten aanwijzen wat oud is en aanjagen wat nieuw is. Als we werkelijk de consequenties zouden omarmen van de schade in Nederland zouden we 100 keer meer ons best doen voor de kinderen familie en de mensen om ons heen.’

Voor Scholte zijn er, om van ‘duurzaam denken naar doen te gaan’, drie veranderingen nodig:

1) Mindset, we moeten van groei naar bloei. Hij geeft het voorbeeld van de mindset die Spiderman generaties heeft meegegeven: ‘With great power comes great responsibility’. Als je de power hebt, heb je de verantwoordelijkheid voor een ander. Financiële groei is een belangrijke drijfveer voor menigeen in de zaal. De reactie van Scholte hierop is: ‘We moeten van groei naar bloei en de natuur gebruiken voor financieel kapitaal. Het menselijk natuurlijk kapitaal.’

2) Informatie, we moeten naar echte prijzen en daaraan gekoppeld dus echte winst. Prijs is belangrijke informatie bij beslissingen die iedereen dagelijks maakt. Als de concurrent net wat goedkoper is, omdat zij geen bio based product hebben, valt de keuze vaak op het goedkopere product. Daarom zijn echte prijzen van belang. Prijzen die hele waarde van een product bepalen. Prijs waarin je de kosten voor herstel en compensatie van de natuur ook hebt berekend. In het bedrijf van Scholte, True price, zijn dagelijks 80 mensen bezig met het maken berekeningen over echte winst. Er zijn al veel stappen gezet. Met de komst van de CSRD-wetgeving (‘Corporate Sustainability Reporting Directive’, red.) moeten 5000 bedrijven met hun sociale menselijke waarde in de keten met de billen bloot. Dit vraagt heel veel van leden. Maar als ze zelf snappen wat de impact op de waardeketen is, gaat men het inzien als een kans. Er ontstaan projecten waar je om gewaardeerd wordt.

3) Prikkels, ‘een wortel om mee te slaan’, zo benoemt Scholte het. Het afschaffen van subsidies en belastingvoordelen voor oude economie, het belonen van nieuwe economie. Prikkels in het Nederlandse belastingstelsel zijn lastig als er 7 miljard naar fossiele bedrijven gaat. Dit ondermijnt de nieuwe economie. Het maakt het lastig voor de circulaire industrie om te concurreren.

Op de afsluitende vraag van moderator Van Loon ‘we maken jou voorzitter van een brancheorganisatie, waar begin je dan mee?’ antwoordt Scholte: ‘Echte prijzen, werkelijke prijzen. Dat is dé prikkel tot verandering, de wortel om mee te slaan.’

Dit decennium moet het gebeuren

In de 35 minuten durende documentaire ‘The Decade of action’ worden de aanwezigen vervolgens meegenomen in de vraag waarom bedrijven all-in moeten gaan op het gebied van duurzaamheid, als we de klimaatdoelstellingen met de SDG's willen bereiken. Onze wereld veilig willen houden voor onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. In de documentaire worden onder andere Vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans, voormalig CEO van Unilever Paul Polman en diverse andere CEO’s en opinieleiders gevraagd een brief te schijven voor hun achterkleinkinderen en deze voor te lezen.

Na de documentaire legt moderator Van Loon uit dat alle deelnemers door hun naambadge te openen hetzelfde kunnen doen. Na afloop van de Branchedag kan de badge ingeleverd worden. In het nieuwe jaar zal de badge op de mat liggen van de deelnemers om te kijken welke stappen al zijn gezet. Lees hier de brief aan het nageslacht van Jules Lejeune.

Paneldiscussie / Verenigingsdebat

Aansluitend op de documentaire vraagt moderator Van Loon de negen panelleden naar het podium te komen voor het verenigingsdebat. Een debat in drie delen met panelleden uit verschillende generaties met diverse achtergronden, aan de hand van drie cases uit de praktijk van brancheorganisaties. De brancheorganisatie als versneller van duurzaamheidsinitiatieven.

Sleutelwoord

Elk panellid heeft éen sleutelwoord aangegeven voor 'Duurzaam DOEN', waar hij of zij tijdens het debat ook op in kan gaan.

Links op het podium: Wessel Deelstra van TLN – DUIDELIJKHEID - Merel van Sliedregt van CEDRIS – INCLUSIEF – en Brent Nijssen van FNOI – BALANS –

Midden op het podium: Cécile Veldman van DNA – PERSPECTIEF - Marc van Gerrevink van CA+ Certificering – GENERATIES – en Niina Pussinen van ABN AMRO Bank N.V. – BLOEI –

Rechts op het podium: Leo Smit van SmartTrackers – RESULTAAT - Willeke Ketting van Metaal Recycling Federatie (MRF) – CIRCULARITEIT – en Tim van der Rijken van Be-Tim – AFDWINGEN –

Debatonderwerpen: Scope, Betrokkenheid en Leiderschap

Drie debatonderwerpen: Scope, Betrokkenheid en Leiderschap worden voorgelegd en ingeleid met een video van de bestuurders van drie brancheorganisaties. Evert Smit, Afera, The European adhesive tape association, Eric Hisken van de Koninklijke Kartoflex en Brigitte van der Burg van de stichting PayChecked in Transport.

SCOPE

Van Loon: 'Hoe doorbreek je binnen het scopen de verlammende discussies tussen concurrentie, schijndiscussies en mensen die het saboteren?'
Er zijn voorbeelden waarin je als bedrijf kunt laten zien waar je mee bezig bent. Hier is best een taak weggelegd voor de brancheorganisaties door bedrijven die vooruitstrevend zijn te promoten. Dat helpt om degenen die nog de hakken in het zand zetten, ook mee te nemen. Bedrijven die een aantal jaren geleden al gestart zijn, zijn al best ver. Zij weten dat de huidige businessmodellen niet meer werken. De WAAROM vraag (WHY) wordt ook aangehaald. Bepaal het probleem, omarm dit en test dit binnen je keten, bij leveranciers en klanten.’ De HOE vraag doet al minder pijn als je dit niet alleen hoeft te doen maar met je brancheorganisatie. Een aantal Brancheorganisaties zijn die samenwerking al aangegaan met de introductie van een keurmerk of certificering.

BETROKKENHEID

Van Loon: 'Zien we genoeg betrokkenheid?'
Leden worden zich steeds meer bewust van wat ze moeten doen. Een verschuiving van het accent in wetgeving van b.v. ‘afval’ naar ‘secundaire grondstof’ zou het proces binnen het speelveld kunnen versnellen. Vanuit de zaal volgt de toevoeging dat de discussie binnen organisaties veel te tam is. ‘Er moet veel harder ingezet worden op wetgeving en dit ook afdwingen.’

Moeten brancheorganisaties meer ballen tonen en harder inzetten richting leden: vraagt Van Loon aansluitend
Er zijn veel belangen binnen verenigingen. Duurzaamheid is een van de vele vraagstukken waarvoor de leden nodig zijn. Brancheorganisaties kunnen afdwingen als de overheid meer duidelijkheid geeft zodat er geen desinvesteringen worden gedaan. Een brancheorganisatie die minder dienend is en soms ook meer sturend of zelfs dwingend om verandering te bewerkstelligen, vraagt om een andere rol van bestuurders.Vooral kijken: wat kan er nu en hoe ga je het anders doen? In elk facet kun je in de SDG's iets terug vinden wat je kunt aanpakken.’ De is drive is er wel en de stip op de horizon is er ook, maar de weg er naar toe is van belang. Meer weten over de Sustainable Development Goals? Bekijk het webinar van Luc Lejeune.

LEIDERSCHAP

Zijn de jongeren genoeg aan het leiden, dus zijn de jongeren in charge?
Nog steeds zijn mannen van 50 jaar en ouder vaak in charge. Veranderingen zijn zichtbaar als de jonge generatie echt opstaat en de kans krijgt creatieve ideeën uit te werken. Binnen ‘corporates’ ontstaan klankboordgroepen die ingezet worden om de inbreng van de jongere generatie te toetsen. Eigenlijk zit de wijsheid, kennis en ervaring bij alle generaties. De kunst is dit te combineren met de frisse blik van de jonge generatie waarvoor duurzaamheid wel een aantrekkelijk onderwerp is. Daarnaast niet alleen binnen de brancheorganisatie andere ideeën toelaten, maar ook gaan samenwerken met andere brancheorganisaties.

Het volledige debat is hier te beluisteren via podcast.

Afsluiting Branchedag 2023

Ter afsluiting van de Branchedag is er voor Jules Lejeune nog een verrassing van zijn zoon Luc. In de maand april is het 33 jaar geleden dat Jules bij zijn vader in het familiebedrijf gestart is. Het 30-jarige jubileum kon door corona beperkingen niet gevierd worden. De Branchedag was een mooi moment om Jules in het zonnetje te zetten. Lees hier de speech van Luc.

Na afloop is er tijdens de netwerkborrel de mogelijkheid om de permanente SDG expositie in het Museon te bezoeken. Wil je met je branchevereniging aan de slag met Duurzaamheid. Neem dan gerust contact op met Luc Lejeune.

De Aftermovie

Foto's Branchedag 2023

Credits - Foto's: Murk Feitsma, Video's: Maurits Heukensfeldt Jansen, Tekst: Ria Luitjes. Organisatie: Jules Lejeune, Luc Lejeune, Bert van Loon en Ria Luitjes. Locatie Museon - Omniversum in Den Haag.